Barbakan

U zbiegu ul. Nowomiejskiej i Podwale Barbakan zbud. w poł. XVI w. w systemie murów obronnych. Zwieńczenie attykowe XVI w., dzieło Baptysty z Wenecji. Zrekonstr. 1950—54. Od pn. i zach. fortyfikacje Starówki (fragmenty murów, półkoliste baszty), biegnące od pl. Zamkowego wzdłuż ul. Podwale do Barbakanu i do skarpy Wisły. Ul. Nowomiejską nr 23 kość. Św. Ducha zbud. XV w. Zniszczony podczas wojen szwedzkich, przebud. 1707—17 wg proj. Pioli i Bellotiego. Z prawej (na wprost kościoła) biegnie w dół ku Wiśle ul. Mostowa. W 1943 została tu raniona przez hitlerowców Hanka Sawicka, założycielka Związku Walki Młodych, bojowniczka Gwardii Ludowej (tablica pamiątkowa na domu pod nr 2). Od Mostowej w lewo, na ul. Rybaki nr 2 stara prochownia. Fasada klasycystyczna, na tyłach d. brama z 1581 pierwszego warszawskiego mostu przez Wisłę 2 poł. XVI w. Później urządzono skład prochu, od 1769 do 1833 więzienie. W czasie powstania kościuszkowskiego uwięziono tu magnatów współpracujących z caratem.